Alles wat je moet weten over antifouling

De meeste van ons smeren het iedere winter weer op hun onderwaterschip: antifouling. Maar wat is antifouling eigenlijk? En wat voor gevolgen heeft het gebruik van antifouling voor het milieu? In dit bericht vind je een antwoord op deze vragen. Ook vind je enkele tips voor het kiezen van een geschikte antifouling/coating.

Onderwaterverf: een introductie

Helaas kun je er als watersporter niet omheen dat in het water algen, schaaldieren en zeepokken aangroeien aan je boot. Door deze aangroei stijgt je brandstofverbruik en vermindert je snelheid. Dit kost je uiteindelijk dus geld. Daarom wil je aangroei zoveel mogelijk voorkomen. Daarnaast wil je natuurlijk ook voorkomen dat het materiaal waarmee je boot gebouwd is, beschadigd. Met behulp van onderwaterverf verminder je aangroei en bescherm je je boot.

Wat is antifouling?

Antifouling is een verfsoort voor het onderwaterschip die koper of zink bevat. Hierdoor is de verf giftig voor mensen, dieren en planten. Dit is niet goed voor het milieu, maar zorgt er wel voor dat de boot niet aangroeit. Reguliere onderwaterverf bevat meestal geen koper of zink en is daardoor vaak goedkoper. Als je vooral in zoet water vaart, is het in veel gevallen voldoende om voor een variant te kiezen die geen koper of zink bevat. Hier spaar je het milieu mee en daarnaast scheelt het ook in je portemonnee.

Wat voor jou de beste optie is kun je het beste zelf beslissen. Daarom vind je hieronder enkele varianten coating.

Verschillende soorten coating

• Harde onderwaterverf

Harde onderwaterverf (foul release coating) vormt een beschermlaag voor het onderwaterschip maar beschermt het schip niet tegen aangroei. Toch is dit type verf vaak makkelijker schoon te maken en hoeft het niet elk jaar vervangen te worden.

• Zelfslijpende antifouling

Bij zelfslijpende antifouling (ook wel zachte antifouling genoemd) slijten door de stroming van het water langzaamaan laagjes verf van het onderwaterschip af. Hierdoor blijft de oppervlakte glad. De verf bevat biociden (in de meeste gevallen koper). Deze biociden komen ook in het water terecht wanneer de verf loslaat. Zelfslijpende antifouling is niet tot minder geschikt voor snelle motorboten en boten die droogvallen. Dit komt doordat de verf er dan te snel vanaf slijpt, waardoor de verf niet voldoende bescherming kan bieden.

• Harde antifouling

Bij harde antifouling worden biociden geleidelijk afgegeven. Als alle biociden zijn afgegeven blijft er een harde laag over. Het slijt dus niet af zoals bij zelfslijpende antifouling. Harde antifouling hoeft maar eens in de 2 à 3 jaar te worden aangebracht.

Andere manieren om je onderwaterschip te beschermen zijn: yacht wrapping (je onderwaterschip beplakken met folie) en ultrasone antifouling.

Antifouling en het milieu

Koper en zink zijn in hoge concentraties giftig voor planten en dieren. Uit onderzoek blijkt dat op veel plekken in Nederland te veel koper en zink in het water zit. Daarom is het beter voor het milieu om zo min mogelijk verf met koper of zink te gebruiken. Alternatieven zijn bijvoorbeeld een harde onderwaterverf op basis van epoxy (tweecomponentenlak). Afhankelijk van hoe vaak je vaart en in welk water je vaart, kan het nodig zijn regelmatig de aangroei te verwijderen met een zachte borstel of hogedrukspuit.

Wetgeving rondom onderwaterverf

Om het milieu te beschermen, is het niet toegestaan om alle typen verf op je onderwaterschip te gebruiken. Welke je wel en juist niet mag gebruiken, is vaak onduidelijk. Dit komt mede doordat veel verboden middelen eenvoudig te verkrijgen zijn via internet. Als je een verboden middel op je onderwaterschip smeert, ben je strafbaar. Word je gecontroleerd en betrapt op het smeren van verboden middelen? Dan riskeer je een boete van € 2.500,-. Daarnaast moet je de laag ook weer verwijderen.

In oktober 2018* waren de volgende middelen in Nederland toegestaan (bron: Varen doe je Samen!, http://www.varendoejesamen.nl/kenniscentrum/artikel/antifouling):
– CUPRON PLUS
– INTERSPEED EXTRA
– CRUISER ONE
– GUARDIA
– EPIFANES COPPER-CRUISE
– NAUTICAL ANTIFOULING
– SEAJET 023 TEICHI
– HEMPEL’S CLASSIC 71220
– MICRON LZ
– SCIROCCO NL
– HEMPEL’S HARD RACING XTRA 7666C
– HEMPEL’S MILLE NCT 7173C
– HEMPEL’S MILLE XTRA 7166C
– HEMPEL’S MILLE NCT 7174C
– UNI-PRO

*Waarschuwing: aan deze lijst kunnen geen rechten worden ontleend. Controleer altijd van tevoren of jouw verf legaal is.

Tips bij het gebruik van antifouling/coating

Op de website van ‘Varen doe je Samen!’ worden verschillende tips gegeven bij het gebruiken van antifouling en andere coating. Hieronder vind je enkele van deze tips:

1. Is een nieuwe laag wel nodig? Bekijk na afloop van het vaarseizoen of het nodig is om een nieuwe laag antifouling aan te brengen. Heb je weinig aangroei, dan kan de oude laag misschien nog een jaar mee.

2. Ligt je boot in zoet water en heb je weinig aangroei? Probeer dan eens verf zonder koper of zink. Kies bijvoorbeeld een harde verf of non-stick (foul release) coating die je goed schoon kunt spuiten of borstelen.

3. Maak de boot meteen schoon als hij uit het water komt. De aangroei is makkelijker te verwijderen als ze nog vochtig is, dan wanneer ze is ingedroogd.

4. Gebruik alleen antifouling die bestemd is voor particulieren. Op de verpakking staat dan dat het middel voor ‘niet-professioneel’ gebruik is.

5. Koop alleen middelen in het buitenland of via buitenlandse websites als je zeker weet dat dit ook in Nederland is toegelaten voor niet-professioneel gebruik. Dit staat op de verpakking.

6. Schuur je met de hand? Schuur antifouling altijd nat, zodat je geen schadelijk schuurstof inademt en er geen schuurstof op de grond of in het water komt.

7. Draag bij het schuren en aanbrengen van de verf handschoenen, een overall en beschermingsbril. De verf kan anders ook schadelijk zijn voor jouw gezondheid.

8. Schuren en schoonmaken doe je boven een dichte vloer, zodat er geen schuursel of aangroei in de bodem of het water terecht komt. Veeg het schuursel en de aangroei op en gooi die bij het restafval.

9. Restanten antifouling kun je met blik en al inleveren als klein chemisch afval.

Het initiatief ‘Varen doe je Samen!’

Als bron voor dit bericht is de website van ‘Varen doe je Samen!’ gebruikt. Het initiatief ‘Varen doe je Samen!’ heeft als doel de veiligheid op en rond het water te vergroten. Met beroepsvaart, zowel binnenvaart als zeevaart, passagiersschepen en allerlei soorten recreatievaartuigen wordt het steeds drukker op het water. Dit maakt continue aandacht voor veiligheidsrisico’s noodzakelijk. De samenwerkende partners van ‘Varen doe je Samen!’ (zoals Rijkswaterstaat, KNRM, ANWB en het Watersportverbond) bundelen hun kennis, netwerken en communicatiekracht om de verschillende vaarweggebruikers voor te lichten en te motiveren om de vaarwegen en de wateren veilig met elkaar te delen.

Meer informatie vind je op hun website: http://www.varendoejesamen.nl/over-vdjs/over-dit-project